تفاوت‌های روان‌شناختی زنان و مردان در زندگی مشترک
-
میزان اعتماد به نفس زنان با احساس اطمینان آنان از «دوست داشته شدن» رابطه مستقیمی دارد، در حالی که مردان ، زمانی از اعتماد به نفس کافی برخوردارند که بتوانند درخواست‌های همسران خود را برآورده کنند.
-
زنان دوست دارند برای حل شدن یک موضوع درباره آن صحبت کنند، (حتی اگر وقت زیادی صرف نمایند)، در حالی که مردان این عمل زنان را پرحرفی تلقی می‌کنند.
-
زنان دوست دارند که شوهرانشان محبت خود را ابراز کنند و به آنان بگویند که چقدر دوستشان دارند، اما مردان فکر می‌کنند که همسرانشان باید بدانند که «من فقط او را دوست دارم، نیازی به گفتن نیست.»
-
وقتی مردان از زنان خود حمایت می‌کنند، آنان را در حل مشکلاتشان توانمندتر می‌سازند، و به زندگی امیدوارتر و علاقه‌مندتر می‌کنند.
-
زنان فرمان بردن را دوست دارند، ولی معتقدند این فرمان بردن باید عاشقانه باشد، در این صورت حاضر به هر گونه ایثار و فدارکاری خواهند بود.
-
هنگامی که مردان دیر می‌کنند، زنان با سؤال‌های چرا دیر کردی؟ ، کجا بودی؟ و ... در حقیقت دلواپسی و نگرانی توأم با عشق و علاقه را به همسر خود ابراز می‌کنند. اما شوهران فکر می‌کنند که همسرانشان می‌خواهند آنها را زیر سوال ببرند و افرادی بی‌مسئولیت و غیرمطمئن جلوه دهند.
-
وقتی شوهران فکر می‌کنند که برای زندگی و همسرشان مفید هستند، احساس ارزشمندی و توانمندی می‌نمایند ولی زنان زمانی این احساس را دارند که فکر کنند برای همسرانشان عزیز هستند.
-
مردان پس از گوش کردن به صحبت‌های همسر خود بلافاصله می‌خواهند مشکل را حل کنند، بنابراین به راهنمایی آنان می‌پردازند، در صورتی که شاید زنان فقط می‌خواستند احساساتشان را بیان کنند.
-
زنان میزان ارزشمندی و علاقه شوهرانشان را به خود با میزان برآورده شدن خواسته‌هایشان محک می‌زنند.
-
مردان یا باید سعی کنند خواسته‌های منطقی آنان را برآورده کنند و یا آنان را با دلایل صحیح متقاعد سازند.
-
کلیدهای برقراری ارتباط صحیح با خویشان همسر
-
به خانواده همسرمان نیز به اندازه خانواده خود احترام بگذاریم.
-
با خانواده همسر خود همانگونه رفتار کنیم که با خانواده خود رفتار می‌نماییم.
-
به هیچ‌یک از خانواده‌ها اجازه دخالت در زندگی خود را ندهیم. در صورتی که خانواده‌ها قصد راهنمایی داشته باشند، فقط از تجربه‌های آنان استفاده کنیم و تصمیم نهایی را با مشورت همسر خود اتخاذ نماییم.
-
در صورت بروز اختلاف ، از در میان گذاشتن موضوع یا نزدیکترین خویشاوندان نیز پرهیز کنیم، زیرا اینکار موجب گسترش دامنه اختلاف می‌شود.
-
در حضور خویشان به همسر خود بیشتر توجه کنیم و او را در گفتگوها شرکت دهیم.
-
در صورت بروز مشکل از سوی خانواده زن یا مرد، عضو همان خانواده باید مشکل را حل کند، زیرا هر یک از همسران به خوبی خانواده خود را می‌شناسند و بهتر می‌توانند چاره جویی نمایند.
-
از چشم هم چشمی و حسادت بپرهیزیم.
-
به آداب و رسوم خانواده همسرمان احترام بگذاریم، چنانچه برخی از آنها را صحیح نمی‌دانیم، هرگز آنان را به خاطر پایبندی به آداب و رسوم خود استهزا نکنیم.
-
لازم است گاهی همسران به تنهایی به دیدار خانواده خود بروند (اینکار موجب ارضای محبت مادر و فرزندی می‌شود).
-
این واقعیت را بپذیریم که علاوه بر همسر، پدر و مادر حق مسلمی بر گردن ما دارند، بنابراین در صورت ضرورت ، هر یک از همسران باید بخوبی از خانواده خود حمایت کنند.
-
آشنایی با برخی از مهارت‌های همسرداری
*شاد باشیم: شاد بودن همیشه ارزشمند است، پس سعی کنیم خود را خوشحال و سرحال نشان دهیم تا خستگی را از تن شریک زندگی خود دور کنیم.
*صبور باشیم: اگر رفتار همسرمان را خوشایند نمی‌دانیم، بهتر است با حوصله و تأمل و در شرایط مناسب او را از چگونگی رفتارش آگاه کنیم.
*منطقی رفتار کنیم: مسائل را منطقی و درست بررسی کنیم و بجای منافع شخصی ، مصالح زندگی مشترک را در نظر بگیریم و بی‌طرفانه قضاوت کنیم.
*کم توقع باشیم: از همسرمان آن قدر انتظار داشته باشیم که بتواند به انتظارات پاسخ بدهد.
*مثبت نگر باشیم: با بیاد آوردن لحظات شیرین زندگی بدبینی را از خود دور کنیم، به رفتارهای خوب همسرمان بیشتر بیندیشیم و جنبه‌های خوب زندگی را فراموش نکنیم.
*خوش بین باشیم: داشتن نگاه خوش‌بینانه به زندگی و اطرافیان باعث ایجاد آرامش و بذل محبت و عاطفه می‌شود.
*یکدل باشیم: درک متقابل موجب ایجاد تفاهم می‌شود و یکدلی بوجود می‌آورد.
*شنونده خوبی باشیم: هنگامی که همسرمان با ما صحبت می‌کند، حتی الامکان به چشمان او نگاه کنیم و یا با اشاره و سرتکان دادن نشان دهیم که به حرف‌های او توجه داریم.
*مشوق همسر خود باشیم: برای رفتارها و صحبت‌های همسرمان ارزش قائل شویم و با یادآوری موقعیت‌های موفق گذشته او را تشویق کنیم تا آینده بهتری داشته باشد.
*به پیشرفت یکدیگر اهمیت دهیم: آنقدر صمیمی باشیم که پیشرفت و ترقی همسرمان یکی از آرزوهای ما باشد، در حقیقت اولین کسی که از این پیشرفت سود می‌برد ما هستیم.
*خوش قول باشیم: برای حرف‌ها و قول‌های خود ارزش قائل شویم و خود را در مقابل آنها مسؤول بدانیم، خوش قولی نشانه احترام به خود و همسر است.
*به شخصیت همسرمان احترام بگذاریم: و حرمت یکدیگر را نزد خانواده و دوستان و ... حفظ کنیم.
*ارتباط کلامی و عاطفی خود را حفظ کنیم: سعی کنیم با همسر خود درباره مسایل مختلف گفتگو کنیم. صحبت کردن بهترین راه آگاهی از افکار و احساسات همسر می‌باشد.
*با یکدیگر مهربان باشیم: همسرمان را جزئی از وجود خود بدانیم، خوبی‌هایش را بازگو کنیم، برایش خوبی خواهیم و در راه کمک به همسرمان تمام تلاش خود را بکار ببریم با مهربانی می‌توانیم مالک قلب‌های یکدیگر باشیم و رابطه گرم و صمیمی برقرار کنیم.
*محبت‌پذیر و قهر گریز باشیم: منش توأم با مهربانی و دوری از قهر و کینه صفت همسران فداکار است. تلاش کنیم که آیینه زندگیمان شفاف و بدون غبار کدورت باشد.
*راستگو باشیم: صداقت و راستی از بهترین سرمایه‌های زندگی مشترک است. هرگز نباید به دروغ و نیرنگ متوسل شویم حتی اگر حقیقت به نفع ما نباشد. فراموش نکنیم که دروغ پایه‌های زندگی را سست می‌کند.
*محیط خانواده را با صفا کنیم: فضای عاطفی خانواده باید چنان مطلوب و دوست داشتنی باشد که همسرمان در آن احساس رضایت خاطر کند و از امنیت روانی برخوردار باشد.
*به ارزشهای دینی، اخلاقی و خانوادگی پایبند باشیم: ارزش‌ها از ارکان و ستون‌های اصلی خانواده محسوب می‌شوند و مقید بودن به ارزش‌ها موجب دوام و استحکام خانواده می‌شود و اصالت آن را حفظ می‌کند.
*به نیازهای همسر توجه کنیم: رفتار دلنشین و توام با متانت موجب می‌شود، خواسته‌های خود را به راحتی بیان کند.
*بهداشت روانی همسر را تأمین کنیم: در سایه سلامت جسمی و روانی می‌توانیم به هدف‌های خود برسیم، بنابراین باید به رفتار او توجه نماییم و از افسردگی و خمودیش جلوگیری کنیم.
*با یکدیگر مشورت کنیم: هر یک از همسران باید حق داشته باشند نظر و پیشنهاد خود را بیان کنند. با مشورت کردن، راه رسیدن به زندگی سالم کوتاه‌تر می‌شود.
*قدر شناس باشیم: از همسرمان به خاطرانجام وظایف ، مسؤولیت‌ها و همکاری‌هایش قدردانی کنیم. برای ابراز سپاسگزاری و تشکر به کلمه‌های خاصی نیازمند نیستیم!
*برنامه‌ریزی کنیم: در حقیقت برنامه‌ریزی به زندگی خانوادگی نظم و سامان می‌بخشد.
*الگوی خوبی باشیم: طوری رفتار کنیم که الگوی رفتاری مناسبی برای همسر و فرزندان خود باشیم.
*خود را به جای همسرمان بگذاریم:دنیا را از دریچه نگاه او ببینیم و از خود بپرسیم «اگر من جای او بودم چه می‌کردم ؟»
*میانه رو متعادل باشیم: حضرت علی علیه‌السلام فرموده‌اند «خیر الامور اوسطها». پس اگر در تمام امور زندگی ( خوردن ، خوابیدن ، مسافرت و حتی محبت کردن و ...) اعتدال را رعایت کنیم، کمتر دچار مشکل می‌شویم.
*با جملات زیبا از همسر خود دلجویی کنیم: یک جمله شورانگیز می‌تواند طوفانی از خشم و غضب و نفرت را خاموش کند و بنای زندگی را از خطرات گوناگون دور سازد.
*روابط زناشویی را بسیار مهم بدانیم: عدم توجه به این روابط موجب ایجاد مشکلات مختلف خانوادگی ، روحی و روانی برای هر یک از طرفین می‌شود و زندگی را با خطرهای جدی روبرو می‌کند.
*همسر خود را راضی کنیم: باید طوری رضایت همسرمان را جلب نماییم که مطمئن باشیم هیچوقت ما را ترک نمی‌کند و یا در هیچ مشکلی ما را تنها نمی‌گذارد.
*برای سخن و پیشنهاد همسرمان احترام قائل شویم و خود را عقل کل ندانیم: باور داشته باشیم که همیشه همه چیز را همگان دانند.
*فرمان ندهیم: نباید خانه را به پادگان تبدیل کنیم. متوجه باشیم که خانه کانون عشق و محبت است، نه محل یکه تازی و خشونت.
*تعصبات غلط و افکار مزاحم را از خود دور کنیم: افکار مزاحم مانند خوره ، سلامت روانی انسان را از میان می برند. بهتر است به جای اعمال تعصبات دست و پا گیر ، انرژی خود را صرف توجه به همسر و خانواده نماییم.
* از ازدواج خود اظهار پشیمانی نکنیم: زندگی و روابط خود را با دیگران مقایسه نکنیم و از یاد نبریم که زندگی هر کسی مطابق سلیقه و عقل و درایت او اداره می‌شود.
*روی نقاط ضعف همسر خود انگشت نگذاریم: هر فردی ممکن است در موارد مختلف دچار ضعف باشد، آشکار کردن و بزرگ جلوه دادن این نقاط ضعف موجب ایجاد کدورت می‌شود. هرگز نباید از نقطه ضعف‌ها به عنوان اسلحه‌ای برای سکوت یا شکست دادن همسر استفاده کنیم.
* مقابله به مثل نکنیم: از رفتارهای تلافی جویانه بپرهیزیم و سعی کنیم به جای مقابله به مثل ، رفتار مناسب
منابع:
تحقیق بعد
آیین همسرداری
مسلمان همسر شایسته و صالحش را دوست می دارد، زیرا «از اخلاق پیامبران حب و دوستی زنان است» (1).و این محبت را اظهار می کند و صریحا به او می گوید: «دوستت دارم» تا اینکه هرگز از قلبش محو نگردد.
مسلمان با همسرش آمیزش می کند خصوصا مواقعی که همسر تمایل دارد، زیرا تمام هم، فکر و علاقه زنان به همسران و مردان خود است و همواره در اندیشه آنهایند، عده ای از آنها به آمیزش علاقه شدیدی دارند و از آن لذت می برند، اما خداوند حیاء در آنها قرار داده که از اظهار شرم می کنند، بنابراین بر همسر آگاه است این مساله مهم را در رابطه خانوادگی فراموش نکند، بلکه در شوخی، بازی، ملاعبه، معاشقه و بوسیدن کوتاهی نکند که برای او لذت بخش تر و در گوارائی و لذت آمیزش اثر به سزائی دارد.
مسلمان به این نکته نیز باید توجه داشته باشد که در آمیزش نباید عجله به خرج دهد و فورا خویش را از آن فارغ سازد، زیرا معمولا زنان دیرتر از مردان به اوج لذت جنسی می رسند لذا باید مراعات آنها را نیز کاملا بنماید.
(افراد زاهد منش و مقدس نباید این خیال را به خود راه دهند که این سرگرمی، انسان را از یاد خداوند و توجه به واقعیات باز می دارد، خیر) زیرا پیامبر (ص) می فرماید: «هر کار لهو، سرگرمی و بی فایده ای از مؤمن، باطل و بی اثر است جز سه کار: فراگرفتن سواری، تیراندازی، و ملاعبه و بازی با همسر، اینها حق هستند نه باطل، این از جفاء است که پیش از ملاعبه و بازی، آمیزش کند، بلکه بعد از ملاعبه و بازی هنگامی که همسر آمادگی آمیزش را یافت با او می آمیزد، او را اشباع می کند تا چشمش به دنبال غیر شوهرش نباشد» .از آداب آمیزش آن است که جای خلوتی پیدا کند، آنچنان که کسی آنها را نبیند و حتی صدای نفس آنها را نشنود (2) و از شیطان به خدا پناه برد، نکند اثری در نطفه گذارد، مسلمان در این حال نیز به یاد خدا است و ذکر خدا می گوید تا اگر خداوند فرزندی نصیبش کرد دوستدار اهل حق باشد.
اما وظیفه زن مسلمان آن است که از همسرش اطاعت کند، کارهای خانه اش را انجام دهد، بدون اجازه اش از خانه خارج نشود، در شوهرداری حسن تبعل به خرج دهد، زیرا جهاد زن همان «حسن تبعل» و خوب شوهرداری است.زن مسلمان هرگز نشوز اختیار نمی کند یعنی مانع از آمیزش همسرش نمی گردد، وگرنه خداوند و جمیع خلق خدا او را لعنت می کنند تا هنگامی که بازگردد و اطاعت همسرش را پیش گیرد (3).
از مردان اجنبی و بیگانه خود را مستور می دارد، به هنگام سخن با مردان اجنبی نرم و ملایم و با بم و زیر خاص سخن نمی گوید، نکند شخصی که قلبش بیمار است طمع ورزد، بر مردان اجنبی و بیگانه نیز حرام است که به زن نامحرم نگاه کنند زیرا «نظر و نگاه از تیرهای شیطان است» .
شوهر مسلمان مهر همسرش را می پردازد و یا ملتزم به آن می شود، و تضمین می کند، و در قلب نیز نیت اداء آن را دارد و لو مقدار مهریه پوست گاوی پر از طلا باشد، و اگر مهر قرار ندهد گویا زنا می کند (4).آنکه مهر را قرار می دهد و قصد دارد نپردازد به منزله دزد و سارق است.
شوهر باید بدون منت متکفل مؤنه و هزینه همسرش اعم از خوراک، پوشاک، مسکن و تمام نیازمندیهایش بر حسب شأنش گردد و تا هنگامی که مطیع او است هرگز نمی تواند او را از چیزی از حقوقش محروم کند، نه می تواند او را بزند و نه ایجاد ناراحتی برایش بنماید.
یادآوری یک مطلب
مسلمان باید نفقه و هزینه زندگی پدر و مادر، اولاد و هر کسی که در ملک او است اعم از بردگان و حیوانات را بپردازد، حتی سگی که برای کاری مورد تعلیم قرار گرفته، خرج آن را نیز باید بدهد تا در پیشگاه خداوند مؤاخذه نشود و عاصی و فرمان نابردار به حساب نیاید .
وظایف همسران در مورد فرزندان
زن مسلمان هنگامی که حامله شد وظیفه بارداری در اسلام را مراعات می کند از جمله اینکه : غذای حلال می خورد تا در طفل اثر نیک بگذارد، از میوه ها «به» می خورد که بوی فرزندش خوش و رنگ او سفید گردد.و آنگاه که وضع حمل نمود نخستین بار خرما، و رطب می خورد تا کودک حلیم و عاقل بار آید. (5).
آنگاه که بشارت تولد نوزاد به پدر و مادر داده شد از پسر و دختری او نمی پرسند بلکه می پرسند: سالم و تندرست است؟ اگر سالم بود خداوند را می ستاید و حمد و سپاس او را می گویند (6).
اگر کودک دختر بود او را مولودی نیک می دانند زیرا خداوند نسبت به دختر رئوفتر و مهربانتر است تا پسر، دختر گلی است که باید آن را بوئید، و از مبارکی و میمنت زن است که نخستین کودک او دختر باشد.
زن مسلمان پس از تولد کودکش، او را با طهارت و یاد خدا شیر می دهد تا از سعادتمندان دو جهان قرار گیرد، حرام و چیز نجس نمی خورد، زیرا در شیر اثر می گذارد، شیر مادر برای کودک پربرکت تر از هر چیز دیگری است زیرا کودک با شیر مادر رشد می کند.
از این نظر که مولود در گرو عقیقه است، مسلمان برای کودک خود عقیقه می کند (7) و حداقل ده نفر از مسلمانان را در این عقیقه دعوت می کند و اگر بیش از ده نفر باشند فضیلتش بیشتر است.
مسلمان کودکش را در همان هفته اول ختنه می کند، چه ختنه از سنتهای آئین حنیف است.ختنه در این وقت در روئیدن گوشت و عدم آلودگی تأثیر به سزائی دارد (8).همچنین مسلمان نام خوبی برای کودکش انتخاب می کند (9) ، او را خوب تربیت می کند، آداب نیک به او می آموزد، او را دوست می دارد، به او رحیم و مهربان است، همچون کودکان با او بازی می کند، وی را می بوسد، و اگر به او وعده ای داد وفا می کند، به اندازه ای که قدرت دارد کارش را می پذیرد و از آنچه درخور قدرتش نیست صرفنظر می نماید، هفت سال او را آزاد می گذارد که بازی کند و هفت سال دوم به او کتاب، قرآن و حلال و حرام می آموزد، در این دوره شنا و تیراندازی نیز به او یاد می دهد، برای تمام این کارها از طرف خداوند ثواب و اجر فراوان دارد (10).
پی نوشت ها:
1 قال أبو عبد الله (ع) : «من أخلاق الأنبیاء صلی الله علیهم حب النساء» (کافی جلد 5 ص 320) .
2 به کافی جلد 5 باب «کراهیة أن یواقع الرجل أهله و فی البیت صبی» ص 499 مراجعه فرمائید .
3 به جلد 5 کافی باب «حق الزوج علی المرأة» ص 506 مراجعه فرمائید.
4 «حماد بن عثمان» از امام صادق (ع) نقل می کند که: «من تزوج المرأة و لا یجعل فی نفسه أن یعطها مهرها فهو زنا» . ولی باید توجه داشت که این دلالت بر بطلان ازدواج نمی کند، چه فقهاء نیز فتوا به صحت ازدواج و ثبوت مهر المثل می دهند.
و نیز امام صادق (ع) می فرماید:
«من أمهر مهرا ثم لا ینوی قضائه کان بمنزلة السارق» (کافی جلد 5 ص 383) .
5 کافی جلد 6 باب «ما یستحب أن تطعم الحبلی و النفساء» ص .22
6 کافی جلد 6 باب «تسویة الخلقة» ص .21
7 به جلد 6 کافی باب «العقیقة و وجوبها» ص 24 مراجعه فرمائید.
8 «مسعدة بن صدقة» از امام صادق (ع) نقل می کند که فرمود: «اختنوا أولادکم بسبعة أیام فانه أطهر و أسرع لنبات اللحم و ان الارض لتکره بول الأغلف» (کافی جلد 6 باب «التطهیر» ص 34) .
9 به باب «الأسماء و الکنی» کافی جلد 6 ص 18 مراجعه فرمائید.
10 به باب «تأدیب الولد» کافی جلد 6 ص 46 و باب «حق الأولاد» و باب «بر الأولاد» همان کتاب صفحات 48 تا 51 مراجعه فرمائید و در آنجا آمده است.
مردی از رسول خدا (ص) پرسید: فرزندم چه حقی بر من دارد؟ رسول خدا (ص) فرمود: «أن تحسن اسمه و أدبه وضعه موضعا حسنا» .
و نیز می فرماید: «رحم الله والدین أعانا ولدهما علی برهما» .
و از امام صادق علیه السلام رسیده است: «...الغلام یلعب سبع سنین و یتعلم الکتاب سبع سنین و یتعلم الحلال و الحرام سبع سنین» .
و از پیامبر (ص) نقل شده: «علموا أولادکم السباحة و الرمایة» .
و نیز رسول خدا (ص) می فرماید: «أحبوا الصبیان و ارحموهم و اذا وعدتموهم شیئا ففوا لهم فانهم لا یدرون الا انکم ترزقونهم» .
و امیر مؤمنان (ع) فرموده است: «من کان له ولد صبا» .
محمد مهدی کریمی
