آیا خشم احساسی مخرب و ویرانگر است؟
شاید شما خشم را به عنوان یک احساس آزاردهنده و ویرانگر بشناسید، اما همیشه اینطور نیست. گاهی وقت‌ها خشم به ما کمک می‌کند تا بر احساسات آزاردهنده دیگر غلبه کنیم.
خشم را می‌توانیم برای غلبه بر افسردگی به‌کارببریم. مثلا می‌توانیم خشم را هدایت کنیم تا افسردگی یا احساسات دیگر را کم‌تر کنیم.
گاهی اوقات خشم ما باعث می‌شود که کارهای مفیدی انجام دهیم. خشم ما باعث می‌شود که به یک رفتار یا کار نادرستی اعتراض کنیم. اگر خشمگین نباشیم نسبت به برخی رفتارها یا کارها بی‌تفاوت خواهیم بود.
شاید این بی‌تفاوتی باعث ایجاد رفتارها و واکنشهای بدتر و نادرست‌تری در طرف مقابل شود. پس می‌توان به این نتیجه رسید که خشم همیشه هم بد نیست و گاهی موقع باعث می‌شود که ما رفتارهای سازنده‌ای داشته باشیم.
خشم کنترل نشده چیست؟
گاهی وقت‌ها شما بیش از اندازه خشمگین می‌شوید. اگر نتوانید خشم کم خود را کنترل کنید، احتمال دارد که این عدم کنترل خشم به خشم شدیدتر تبدیل شود. به عنوان مثال در محل کار خود با یکی از همکارانتان بحث می‌کنید و این بحث باعث خشم شما می‌شود.
اگر نتوانید این خشم ضعیف را کنترل و مدیریت کنید می‌تواند شدیدتر و غیرقابل کنترل شود. احتمال دارد این خشم در زمانی که محل کارتان را ترک می‌کنید و به منزلتان می‌روید همراه شما باشد و در زمانی که وارد منزل می‌شوید به هر دلیلی با همسر و فرزندتان هم به طور خشمگینانه برخورد کنید. به این نوع از خشم، خشم کنترل نشده گفته می‌شود.
چرا خشمگین می‌شویم؟
خشم احساس قدرتمند است که در برابر تهدید یا ایجاد واکنش بیرونی ساخته می‌شود. قسمت بادامی شکل مغز این وظیفه را دارد که واکنشهای شما را در برابر پدیده‌ها و اتفاقات مختلف ایجاد کند.
این واکنش‌ها به سرعت ساخته می‌شوند و وظیفه قسمت بادامی شکل مغز این است که واکنشهای شما را در سریع‌ترین زمان ممکن بسازد.
وقتی که قسمت بادامی شکل مغز تحریک شود، موقعیت را به اطلاع بقیه اندام‌های مغز می رساند. اگر احساس کند مورد تهدید قرار گرفته است به غدد فوق کلیوی اطلاع داده می شود که هورمون آدرنالین ترشح شود تا بدن را برای دفاع یا فرار آماده کند.
این کاملا بستگی به شرایط دارد که بمانید و بجنگید یا اینکه فرار کنید. اگر قرار باشد بجنگید خشمگین می شوید و اگر قرار باشد فرار کنید می ترسید و هراسان محل تهدید را ترک می کنید.
احساس ترس یا خشم از زمانی شکل گرفت که اجداد ما در غار زندگی می کردند. آنها وقتی که از غارها بیرون می آمدند و یک حیوان وحشی و درنده می دیدند یا باید فرار می کردند یا اینکه می جنگیدند و انتخاب دیگری نداشتند.
پس لازم بود که ترس یا خشمی وجود داشته باشد تا انسان بتواند از خود دفاع کند و یا فرار کند.
آیا انسان کنونی به خشم و ترس نیاز دارد؟
انسان ها در طی چندین هزار سال گذشته با تحولات فراوانی رو به رو شده اند. امروزه انسان و جوامع انسانی پیشرفته هستند و از انسان های غارنشین خبری نیست. مردم دیگر به ابزارهای خشونت آمیز نیازی ندارند.
انسان امروزی برای تربیت فرزندانش نیاز به تنبیه و خشم ندارد و راه های بهتری برای این کار پیدا کرده است. جوامع بین المللی همکاری با یکدیگر به جنگ و خونریزی نیازی ندارد.
با این توضیحات می توان به صراحت گفت که دیگر خشم و ترس قدرت خود را از دست داده است و به کار مردمان امروزی نمی آید. اما چون این احساس غریضی در وجود انسان نهادینه شده است و اگرچه به درد انسان امروزی نمی خورد ولی هنوز در انسان وجود دارد.
کنترل خشم چیست؟
بی شک تا الان بارها خشمگین شده ایم و نتوانستیم خودمان را کنترل کنیم. نه فقط ما بلکه همه مردم خشمگین شده اند و گاهی این خشم بسیار شدید بوده است.
گاهی اوقات خشمگین می شویم و از کوره در می رویم و شروع به پرخاش می کنیم و بعد آرام می شویم و وقتی که آرام شدیم تازه می فهمیم که می توانستیم رفتار بهتری داشته باشیم.
اگر به کودکان نگاه کنیم و رفتارهای آنها را بررسی کنیم متوجه می شویم که خشم و ترس احساسات بنیادینی هستند که از همان ابتدای تولد در وجود انسان قرار دارد. یعنی از همان ابتدا کودک انسان می ترسد و خشمگین می شود.
این موضوع را از پرخاش ها و جیغ زدن های کودک می توان فهمید. پس ترس و خشم چیزی نیستند که بعدها با رشد کودک در وجود او ساخته شوند. هر چند گاهی اوقات خشم و ترس می تواند به ما در پیشبرد کارهایمان کمک کند، ولی کاملا مشخص است که ترس و خشم به جسم و ذهن انسان آسیب می زند و نباید باشد.
وقتی که خشمگین می شوید و یا می ترسید ضربان قلب شما بالا می رود، تنفس شما سریع تر می شود، صدایتان بلندتر می شود، هورمون آدرنالین از غدد فوق کلیوی ترشح می شود، عضلات شما منقبض می شوند و نمی توانید درست فکر کنید و تصمیم درستی بگیرید.
در این شرایط نمی توانید با خشم خود روبرو شوید و با آن مبارزه کنید. در عوض ممکن است ناخواسته به خودتان یا دیگران آسیب بزنید.
در شرایطی که که شما خشمگین هستید و فریاد می زنید، چگونه انتظار دارید که دیگران سکوت کنند و به فریادهای شما گوش دهند؟ خشم انرژی شما را تحلیل می برد و باعث می شود که فشار خون شما بالا برود و به شما آسیب می زند.
افرادی که خشمگین می شوند یا می ترسند، کنترل خود را از دست می دهند و باعث می شوند که دیگران هم از آنها رنجیده شوند.
پس بهترین کار این است که خشم و ترس خود را کنترل کنید و به جسم و ذهن خود ضربه نزنید و دیگران را هم از خود نرنجانید.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
دانش ان.ال.پی این اعتقاد را دارد که بتوانیم رفتار یا احساسی را قبل از وقوع شناسایی کنیم. گاهی مواق ما به هدف خود نمی رسیم و از نتیجه ای که به آن می رسیم احساس خشم می کنیم.
یا اینکه انتظار داریم فردی برای ما کاری انجام دهد و برخلاف انتظار ما آن کار را انجام نمی دهد و ما باز هم خشمگین می شویم.
پس نرسیدن به هدف و داشتن انتظار از دیگران باعث بروز خشم در افراد می شود.
به چند مورد از این رفتارها که باعث خشمگین شدن مردم می شود توجه کنید
۱- کارمندان شرکت شما به حرف شما گوش نمی دهند و وظایف خود را به درستی انجام نمی دهند
۲-همکار شما انتظار دارد که کار او را شما انجام دهید
۳- به رستورانی رفته اید که سرویس دهی آن از نظر شما بسیار بد است؟
۴- محصولی که تهیه کرده اید آن چیزی نیست که انتظارش را داشتید
۵- در هنگام رانندگی، راننده دیگر سر راه شما می پیچد
۶- کسی با عقاید و نظرات شمت مخالفت کند.
و موارد دیگر
چه اقداماتی انجام دهیم و چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
برای اینکه بدانیم چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟ لازم است که ابتدا مواردی که باعث ایجاد خشم در ما می شود شناسایی کنیم. به همین منظور تمرین زیر را انجام دهید.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
تمرین الف)
۱- فهرستی را تهیه کنید که در آن فهرست مواردی را که باعث خشمگین شدن شما می شوند را نوشته اید.
کدام کارها، رفتارها و اتفاق ها باعث می شوند که شما خشمگین و عصبانی شوید؟ این کارها و رفتارها را در لیستی جداگانه بنویسید
۲- فهرستی را تهیه کنید که در آن فهرست لیستی از جملات و کلمات مثبت و تأکیدی را نوشته اید تا آنها را هر روز با خود بگویید و تکرار کنید.
تکرار این جملات می تواند نیرویی را در شما ایجاد کند که در هنگام خشم و عصبانیت بر خود مسلط باشید و از کوره در نروید. مثلا بنویسید که من می دانم که مواردی که در این لیست نوشته ام می توانند مرا خشمگین کنند، من خودم را برای اینکه واکنشی نشان ندهم آماده می کنم.
من اجازه نمی دهم که موارد بیرونی باعث ایجاد خشم در من شوند. من توانایی دارم خشمگین نشوم و خودم را در موارد بحرانی کنترل و مدیریت کنم.
۳- شما باید به خودتان قول بدهید و زیر این برگه را امضا کنید. آن را جایی بگذارید که جلوی چشم شما باشد تا بتوانید هر روز آن را بخوانید.
۴- به خودتان قول بدهید که لااقل روزی یک بار این برگه را بخوانید و جملات تأکیدی را تکرار کنید.
اگر این کار را انجام دهید، به راحتی می توانید خشم خود را مدیریت کنید و اجازه ندهید خشم بر شما چیره شود و زندگی تان را مختل کند.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
تمرین ب)
تمرین بعدی برای مدیریت خشم این است که خشم خود را به شوخی تبدیل کنید
می توانید تصور کنید که خشمگین شدن یک شوخی است. شما می توانید با تجسم خلاق خشم را مانند یک شوخی تصور کنید. شما می توانید از تجسم و تصویرسازی استفاده کنید و از خشم های بعدی جلوگیری کنید. مراحل انجام تمرین به صورت زیر است
۱- تصور کنید چیزی شما را خشمگین کرده است
۲- توجه کنید که ضربان قلب شما بالا رفته است و قلبتان تند می زند
۳- در این مرحله تصور کنید به یک موضوع خنده دار می خندید
۴- تمام سعی خود را بکنید که با صدای بلند بخندید
این تمرین می تواند به شما کمک کند که خود را شرطی کنید تا در زمان خشم بخندید. اگر خود را شرطی کنید و در هنگام عصبانیت و خشم بلافاصله بخندید، دیگر به راحتی می توانید خشم خود را مدیریت کنید.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
تمرین ج)
به کسانی که شما را خشمگین کرده اند بگویید که چرا خشمگین هستید
اگر کسی دائما شما را عصبانی و خشمگین می کند به معنای این نیست که شما همیشه خشمگین هستید. زمان هایی هم هست که شما خشمگین نیستید.
در زمان هایی که خشمگین نیستید به کسانی که مرتبا شما را عصبانی و خشمگین می کنند بگویید که چرا خشمگین می شوید. وقتی که خشمگین نیستید می توانید با کسی که شما را خشمگین می کند گفتگو کنید.
اگر چندین بار به او گفته اید که کدام رفتارش شما را خشمگین می کند و هنوز به نتیجه ای نرسیده اید می توانید از تجسم خلاق استفاده کنید.
تصور کنید که هر دوی شما آرام هستید. در این آرامش در مورد مسائلتان با هم صحبت می کنید. تصور کنید در این گفتگو به نتایج مثبت و خوبی می رسید و از گفتگویی که انجام شده احساس خوبی پیدا می کنید.
اگر این تمرین را پس از دوباره انجام دهید و چندین بار تکرار کنید و بعد از آن در واقعیت با او به گفتگو بنشینید، می توانید امیدوار باشید که به نتایج خوبی خواهید رسید.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
تمرین د)
قدرت بخشیدن دیگران را در خود افزایش دهید
در بیشتر اوقات مردم به دلیل اینکه نمی توانند دیگران را ببخشند خشمگین می شوند. آنها توانایی بخشیدن دیگران را ندارند. به همین دلیل کوچکترین و بی اهمیت ترین موضوعات آن ها را می تواند عصبانی می کند.
خبر خوب این است که اگر بخشیدن را در خود تقویت کنید، می توانید به راحتی دیگران را ببخشید و این به معنی آن است که دیگر به سادگی عصبانی نمی شوید.
تمرین بخشیدن را با تصویرسازی انجام دهید. اگر تجسم خلاق داشته باشید می توانید به راحتی دیگران را ببخشید. قدرت بخشیدن می تواند به شما کمک کند که به راحتی از اشتباه دیگران به آسانی بگذرید و آنها را ببخشید.
چگونه خشم خود را مدیریت کنیم؟
تمرین ه)
آرامش خود را حفظ کنید.
برای اینکه بتوانید آرامش خود را حفظ کنید،
۱- ساکت باشید
۲- حرف نزنید یا به آرامی صحبت کنید
۳- صبور باشید
•تکنیک ها و تمرین هایی که گفته شد تکنیک های تجسم خلاق است که می توانید برای غلبه بر خشم خود این تمرین ها را انجام دهید.
منابع:
محمد مهدی کریمی
